Jan "Ptaszyn" Wróblewski (2023)

 


Jan

Wybitny polski saksofonista, kompozytor, aranżer, dyrygent, publicysta i dziennikarz radiowy. Urodził się 27 marca 1936 r w Kaliszu. Edukację muzyczną rozpoczął w średniej szkole muzycznej w Kaliszu, w klasie fortepianu, klarnetu i trąbki. Po maturze przeniósł się do Poznania, gdzie kontynuował studia na Wydziale Mechanizacji Rolnictwa Politechniki Poznańskiej. Następnie studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie.

Na profesjonalnej scenie jazzowej zadebiutował w 1956 r. podczas I. Festiwalu Jazzowego w Sopocie, występując jako saksofonista barytonowy z Sekstetem Krzysztofa Komedy. Dla tego zespołu Ptaszyn pisze swoje pierwsze kompozycje, pozostając w zespole do końca jego istnienia (1957). Latem 1958 r. został wybrany jako reprezentant Polski do orkiestry International Newport Band George'a Weina, której wiodącym solistą w tamtym czasie był Louis Armstrong. Jako pierwszy polski jazzman, wystąpił razem z tą orkiestrą na festiwalu jazzowym w Newport. Na fali sukcesu Ptaszyn bierze udział w kilkunastu programach telewizyjnych, koncertuje razem z orkiestrą w Holandii i Belgii gdzie na Expo 58 w Brukseli, w Amerykańskim Teatrze daje kilkanaście koncertów obok Sary Vaughan, Teddy Wilsona i Sidneya Becheta. Po powrocie do kraju obejmuje kierownictwo nad zespołem Jazz Believers (Trzaskowski, Komeda, Kurylewicz, Dyląg, Zylber), następnie współtworzy grupę Andrzeja Kurylewicza – Moderniści. Współpracował także z radiowym zespołem Jerzego Miliana, All Stars Swingtetem Jerzego Matuszkiewicza oraz z Poznańską Piętnastką Radiową kierowaną przez Zygmunta Mahlika. W tym samym okresie prowadził takie zespoły i inicjatywy artystyczne jak: Kwintet Poznański (1958-59), Jazz Outsiders (1960-61), Polish Jazz Quartet (1963-66), orkiestrę smyczkową Grand Standard Orchestra (1975-1982) oraz Stowarzyszenie Popierania Prawdziwej Twórczości „Chałturnik” (1970-77).  W latach 1968-1978 kierował Studiem Jazzowym Polskiego Radia. W1973 r. wspólnie z Wojciechem Karolakiem utworzył zespół Mainstream (1973-77) a następnie znany Kwartet (1978-84). Pod koniec lat 80. Podjął współpracę z Jarosławem Śmietaną, która zaowocowała powołaniem grupy Sounds, następnie Symphonic Sound, a później Polish All Stars. Wraz z Henrykiem Majewskim grał w zespole S.O.S. Koncertował m.im. na Węgrzech, w Jugosławii, we Francji, Belgii, Danii, Niemczech, Holandii, Hiszpianii, Indiach i Stanach Zjednoczonych. Obecnie prowadzi własny sekstet oraz kwartet wraz z Andrzejem Jagodzińskim. Jest zapraszany w roli wykładowcy i mentora na wiele krajowych i zagranicznych festiwali.

Niezwykle bliska jest mu promocja młodych artystów. Prowadził i wspierał kilka formacji, w tym New Presentation, współpracując m.in. z Wojciechem Niedzielą, Robertem Majewskim, Jakubem Stankiewiczem, Dariuszem Oleszkiewiczem, Bogdanem Hołownią, Kazimierzem Jonkiszem, Jarosławem Śmietaną, Henrykiem Majewskim. Koncertował m.in. na Węgrzech, w Jugosławii, Francji, Belgii, Danii, Niemczech, Holandii, Hiszpanii, Indiach Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Od niema pół wieku zajmuje się popularyzacją muzyki jazzowej. Prowadzi nieprzerwanie, od 1970 r. własną audycję Trzy kwadranse Jazzu w Programie 3 Polskiego Radia. Realizował również autorskie programy telewizyjne, m.in. Jan Ptaszyn Wróblewski prezentuje.

Obok działalności muzyka jazzowego zajmuje się również aranżacją i kompozycją. Już w latach 70. współpracował z Belgijską Orkiestrą Radiową pod dyrekcją Etienne Vershurena, a w latach 80.z orkiestrami radiowymi, m.in. z Orkiestrą Polskiego Radia i Telewizji pod dyrekcją Jana Pruszaka, z którą realizował koncerty symfoniczne, Orkiestrą Studia S-1 i big- bandem Andrzeja Trzaskowskiego. Autor muzyki filmowej, kilkuset kompozycji, w tym koncertów klasycznych. Skomponował kilkanaście piosenek, m.in. dla Andrzeja Dąbrowskiego, Ewy Bem, Łucji Prus, Maryli Rodowicz, Andrzeja Zauchy, zespołu Alibabki. Jego dwie kompozycje uzyskały główne nagrody podczas Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu – Zielono mi w 1970 r. oraz Żyj kolorowo w 1979 r.. W tym czasie zaczął także komponować utwory symfoniczne. W 1975 r. w Filharmonii Narodowej w Warszawie odbyło się prawykonanie kompozycji Wariant warszawski, na wielką orkiestrę symfoniczną i kwartet jazzowy w wykonaniu Tomasza Stańki, Zbigniewa Namysłowskiego, Bronisława Suchanka i Czesława Bartkowskiego. W kolejnych latach powstały m.in. Maestoso Combiato na orkiestrę i saksofon barytonowy solo, wykonywany wielokrotnie przez H. Miśkiewicza, orkiestrowe Czytanki muzyczne oraz zamówione przez W. Rajskiego G-man na orkiestrę kameralną i klarnet.  W swoim dotychczasowym dorobku artystycznym posiada ponad 40 nagranych płyt.

Jan Ptaszyn Wróblewski jest laureatem m.in. Złotego Saksofonu - nagrody magazynu „Dookoła Świata” (1958), Nagrody im. Mateusza Święcickiego (1996) oraz honorowej Złotej Tarki (2000). Kilkakrotnie zwyciężał w konkursach magazynu „Jazz Forum” w kategorii saksofon barytonowy (1983-88 i 1992-2001) oraz aranżer (1992-2001). W 2007 r. Akademia Fonograficzna ZPAV uhonorowała go statuetką Złotego Fryderyka 2006 za całokształt twórczości. W 1998 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2007 r. z rąk Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego odebrał Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis. W 2012 roku Został laureatem Dorocznej Nagrody Ministra Kultury w dziedzinie muzyki (2012) otrzymał także Paszport Polityki za rok 2016 jako Kreator Kultury. W tym samym roku dołączył do grona laureatów Nagrody Honorowej Koryfeusz Muzyki Polskiej.

W uznaniu wybitnego dorobku artystycznego w dziedzinie muzyki jazzowej, honorując twórczy wkład i szczególne zasługi dla rozwoju kultury muzycznej i życia artystycznego oraz promocji polskiej muzyki jazzowej za granicą, Senat Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, nadał Janowi Stanisławowi Wróblewskiemu (pseud. Ptaszyn) tytuł Doktora Honoris Causa w 2023 r.

Certyfikat MusiQuE