Z satysfakcją informujemy, że Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu jako pierwsza uczelnia artystyczna w Polsce została zaproszona do ratyfikowania Magna Charta Universitatum 2020 – deklaracji najistotniejszych, ponadczasowych wartości akademickich. Ratyfikowanie dokumentu potwierdza, iż wartości te są pryncypiami dla wspólnoty Uczelni ratyfikującej dokument.

Dokument ten, będący deklaracją szeroko pojętej wolności akademickiej rozumianej jako niezależność uczelni od wpływów ideologicznych, politycznych i ekonomicznych, wolności prowadzonych badań, swobody wyrażania poglądów, kultury dialogu, tolerancji dla odmiennych od własnych poglądów oraz łączenia działalności naukowej z działalnością dydaktyczną, w swojej pierwotnej wersji powstał w 1988 roku z okazji 900-lecia Uniwersytetu w Bolonii – najstarszej tego typu instytucji w Europie. Podpisało go wtedy niemal 400 uczelni z całego świata, a wśród nich nasza uczelnia partnerska – Universität für Musik und darstellende Kunst Wien – będąca zarazem pierwszym uniwersytetem muzycznym w tym zaszczytnym gronie. Wśród pierwszych instytucji akademickich, które podpisały deklarację, znajdowało się 12 uczelni z Polski, w tym: Uniwersytet Jagielloński, Politechnika Wrocławska czy Uniwersytet Śląski. Koniec lat 80. XX wieku to czas wielu przemian i wyzwań, dlatego wyznaczono trzy zasady MCU: niezależności, nierozerwalności badań i nauczania oraz otwartości.

Pierwszą zasadą była niezależność, w myśl której badania i nauczanie muszą być intelektualnie i moralnie niezależne od wszelkich wpływów politycznych i interesów gospodarczych.

Drugą zasadą było założenie o nierozerwalności wyników badań z treścią nauczania, a zaangażowanie studentów dążyć miało do poszukiwania wiedzy i lepszego jej zrozumienia.

Trzecia zasada określała uniwersytet jako miejsce swobodnych dociekań i debat, wyróżniające się otwartością na dialog i odrzuceniem nietolerancji.

Magna Charta Universitatum wyrasta ze spuścizny Magna Carta Libertatum, czyli Wielkiej Karty Swobód wydanej  15 czerwca 1215 r. przez angielskiego króla Jana bez Ziemi. W Magna Charta Universitatum uznano, że uniwersytety przestrzegające tych zasad mogą przybierać różne formy ze względu na różnorodność kulturową, geograficzną i historyczną. Pomimo tego, że dokument ten był produktem konkretnego momentu w rozwoju Europy, przewidywał on świat połączony w sieć, w którym wiedza i wpływy powinny przekraczać granice kulturowe w dążeniu do ludzkiego zrozumienia. Od tego czasu na całym świecie zwiększyła się liczebność uniwersytetów, znacząco rozszerzając swoją działalność i misję. Wzrosła też liczba studentów poszukujących wykształcenia uniwersyteckiego oraz publikacji naukowych, podczas gdy zaufanie do środowiska akademickiego spada z powodu utraty zaufania do wiedzy specjalistycznej. Pod wpływem nowych technologii tryby uczenia się, nauczania i badań szybko ewoluują, a uniwersytety zarówno inicjują zachodzące zmiany, jak i na nie reagują. 

Zasady określone w Magna Charta Universitatum są dziś tak samo aktualne, jak w 1988 r. i stanowią warunek postępu ludzkości poprzez dociekanie, analizę i rozsądne działanie. Dramatyczne zmiany opisane powyżej wymagają od społeczności akademickiej określenia zobowiązań, które sygnatariusze uznają za kluczowe dla uniwersytetów na całym świecie w XXI wieku. Jest to powód, dla którego powstała nowa deklaracja Magna Charta Universitatum.

Zasady, wartości i obowiązki
Uniwersytety uznają za swój obowiązek angażowanie się i reagowanie na aspiracje i wyzwania świata oraz potrzeby społeczności, którym służą, aby przynosić korzyści ludzkości i przyczyniać się do zrównoważonego rozwoju. Intelektualna i moralna autonomia jest znakiem rozpoznawczym każdego uniwersytetu i warunkiem wypełniania obowiązków wobec społeczeństwa. Niezależność ta musi być uznawana i respektowana przez rządy oraz całe społeczeństwa, a także aktywnie chroniona przez same instytucje.

Aby wykorzystać swój potencjał, uniwersytety potrzebują wiarygodnej umowy społecznej ze społeczeństwem obywatelskim, która wspiera dążenie do najwyższej możliwej jakości pracy akademickiej, z pełnym poszanowaniem autonomii instytucjonalnej. Tworząc i rozpowszechniając wiedzę, uniwersytety kwestionują dogmaty i ustalone doktryny oraz zachęcają wszystkich studentów i naukowców do krytycznego myślenia. Wolność akademicka jest ich siłą napędową; otwarte dociekania i dialog są ich pożywieniem. Uczelnie mają obowiązek nauczać i prowadzić badania w sposób etyczny i uczciwy, uzyskując rzetelne, wiarygodne i dostępne wyniki. Uniwersytety odgrywają obywatelską rolę i ponoszą odpowiedzialność. Są częścią globalnych, kolegialnych sieci badań naukowych i stypendiów, opierając się na wspólnych zasobach wiedzy i przyczyniając się do ich dalszego rozwoju. Są również osadzone w lokalnych kulturach i mają kluczowe znaczenie dla ich przyszłości i wzbogacenia. Chociaż są one zanurzone w globalnych wydarzeniach i są z nimi powiązane, w pełni angażują się w lokalne społeczności i ekosystemy oraz odgrywają w nich wiodącą rolę. Uniwersytety są niedyskryminującymi przestrzeniami tolerancji i szacunku, w których kwitnie różnorodność perspektyw i gdzie dominuje inkluzywność, zakorzeniona w zasadach równości i sprawiedliwości. W związku z tym zobowiązują się do promowania równości i sprawiedliwości we wszystkich aspektach życia akademickiego, w tym w praktykach przyjmowania, zatrudniania i awansowania.

Edukacja jest prawem człowieka, dobrem publicznym i powinna być dostępna dla wszystkich. Uniwersytety uznają, że uczenie się trwa przez całe życie, a szkolnictwo wyższe jest jedną z części kontinuum. Uczelnie uznają, że jednostki i społeczności, często z powodu niesprawiedliwych okoliczności, mają trudności z uzyskaniem dostępu do szkolnictwa wyższego lub wpływaniem na sposoby i materię studiów akademickich. Aby wykorzystać potencjał ludzki na całym świecie, uniwersytety celowo szukają sposobów na przyjęcie i zaangażowanie różnorodnych głosów i perspektyw.

Podpisując Magna Charta Universitatum 2020, uniwersytety deklarują swoje zobowiązanie do przestrzegania pierwotnej deklaracji oraz do podtrzymywania i rozwijania zasad, wartości i obowiązków określonych powyżej, w celu wzmocnienia roli uniwersytetów w ochronie planety oraz promowaniu zdrowia, dobrobytu i oświecenia na całym świecie.

Zaproszenie do podpisania MCU stanowi ogromne wyróżnienie dla tworzonej przez nas wspólnoty akademickiej. Doceniono podejmowane przez nas działania na rzecz upowszechniania wiedzy i kultury muzycznej, zaangażowanie w lokalną społeczność, dążenia do wspierania i rozwijania młodych talentów oraz ich rzetelnego kształcenia w otwartej na dialog przestrzeni. Wśród niemal 1000 sygnatariuszy z ponad 90 krajów znajdują się zaledwie dwie uczelnie specjalizujące się w kształceniu w zakresie muzyki – wspomniany już Universität für Musik und darstellende Kunst Wien oraz Universität für Musik und darstellende Kunst Graz.

Więcej informacji na temat deklaracji na stronie Magna Charta Universitatum - MCU 2020.
Zachęcamy do zapoznania się z tekstem Magna Charta Universitatum oraz Magna Charta Universiatum 2020, a także z artykułem na temat dokumentu, dostępnym POD TYM LINKIEM.