Projekt: Stuktury edukacyjne TUNING w Europie jest uniwersyteckim przedsięwzięciem, którego celem jest oferowanie uniwersalnego podejścia do sposobów implementacji procesu bolońskiego na poziomie poszczególnych sektorów szkolnictwa wyższego. Tuningowe podejście, rekomendowane przez Deklarację bolońską, dotyczy metodologii tworzenia albo modyfikowania programów kształcenia, ich udoskonalania, zastosowania i sposobów oceniania dla każdego stopnia kształcenia. Ponadto Tuning pełni rolę platformy służącej do wynajdywania wspólnych punktów odniesienia na poziomie sektorowym (specjalistycznym). Dotyczy to tworzenia porównywalnych, kompatybilnych i czytelnych (przejrzystych) programów kształcenia. Punkty odniesienia są wyrażane w terminach efektów uczenia się i kompetencji.
Efekty uczenia się AEC odpowiadają na pytanie, co student powinien wiedzieć, rozumieć i/albo być zdolnym zademonstrować po zakończeniu procesu uczenia się. Zgodnie z metodologią Tuning - Efekty uczenis się AEC są wyrażane w terminach poziomu kompetencji uzyskanych przez uczącego się. Kompetencje prezentują dynamiczną kombinację kognitywnych i metakognitywnych umiejętności, wiedzy i orientacji, interpersonalnych, intelektualnych i praktycznych umiejętności oraz wartości etycznych. Rozwijanie tych kompetencji, które powinny być wykształcane i oceniane w ciągu całego procesu edukacyjnego, jest zadaniem wszystkich programów edukacyjnych. Niektóre kompetencje są dopasowane do obszaru studiów, inne - generyczne (ogólne) są wspólne dla wszystkich programów. Zazwyczaj rozwój kompetencji w trakcie programu zachodzi w sposób zintegrowany i cykliczny. Aby uczynić poziomy kształcenia porównywalnymi, grupy sektorowych (specjalistycznych) programów stworzyły opisy stopni (i ich poziomów) wyrażane również w terminach kompetencji.

Zgodnie z metodologią Tuning wprowadzenie 3-stopniowego sytemu wymusza radykalną zmianę w sposobach podejścia do procesów uczenia się i nauczania: z podejścia ukierunkowanego na kadrę akademicką na postawę zorientowaną na studenta. To właśnie student jest podmiotem, który musi być przygotowany tak dobrze, jak to tylko możliwe, do pełnienia swej przyszłej roli w społeczeństwie.
Biorąc to pod uwagę, w ramach projektu Tuning zorganizowano obejmujący całą Europę proces konsultacyjny, w którym uczestniczyli pracodawcy, absolwenci i kadra akademicka. Jego celem była identyfikacja najważniejszych kompetencji, które powinny być jasno zdefiniowane i rozwijane w programach prowadzących do uzyskiwania tytułów i stopni akademickich. Efekt tych działań jest widoczny w zestawie punktów odniesienia – kompetencji generycznych (ogólnych) i specjalistycznych zidentyfikowanych w każdym sektorze.

Oprócz ustosunkowania się do implementacji struktury 3-stopniowej w ramach projektu Tuning zwrócono uwagę na – będący obecnie w ogólnoeuropejskim użyciu – Europejski System Transferu Punktów Kredytowych i ich akumulacji (European Credit Transfer System – ECTS), odnoszący się do obciążenia pracą studenta. Zgodnie z metodologią Tuning - ECTS jest nie tylko systemem ułatwiającym mobilność studentów w wymiarze europejskim dzięki akumulacji i transferowi punktów kredytowych; ECTS może również ułatwić tworzenie programów kształcenia i ich doskonalenie, szczególnie pod względem koordynowania i racjonalizowania wymagań nałożonych na studentów przez konkurujące ze sobą przedmioty (wykłady). Innymi słowy, ECTS pozwala nam planować, w jaki sposób najefektywniej wykorzystać czas studentów do osiągnięcia celów procesów edukacyjnych. Jako przeciwwaga dla opinii, że czas studentów jest w zasadzie nieograniczony, w znacznie mniejszym stopniu bierze pod uwagę czas pracy pedagogów. Zgodnie z wytycznymi metodologii Tuning punkty kredytowe mogą być przyznane tylko w wypadku, gdy efekty uczenia się zostały osiągnięte.

Użycie podejścia bazującego na efektach uczenia się i kompetencjach może również wpływać na zmiany w podejściu do metod nauczania, uczenia się i oceniania. Metodologia Tuning określiła sposoby ustosunkowania się do tej problematyki i zdefiniowała najlepsze wzorce do sformułowania specyficznych generycznych i specjalistycznych kompetencji.

W końcu – metodologia Tuning zwróciła uwagę na rolę jakości w procesie tworzenia, przeprojektowania, doskonalenia i implementowania programów studiów. Rozwinęła podejście mające na uwadze wzmocnienie jakości na wszystkich etapach procesu uczenia się. Wypracowała również potrzebne narzędzia do promowania projakościowego podejścia i zidentyfikowała przykłady dobrych praktyk, które mogą pomóc instytucjom w promowaniu jakości ich programów studiów.

W uruchomionym w 2000 r. i wspieranym finansowo i ideowo przez Komisję Europejską projekcie Tuning uczestniczy obecnie większość krajów-sygnatariuszy Deklaracji bolońskiej. Efekty działań projektu Tuning są w pełni uznawane przez wszystkie kraje i głównych uczestników zaangażowanych w proces boloński. Na konferencji ministrów edukacji, która odbyła się we wrześniu 2003 r. w Berlinie i później (na tzw. follow-up conference), programy prowadzące do uzyskania tytułów i stopni akademickich były zasadniczym przedmiotem debaty.
Konceptualne ramy, na których opierał się Komunikat berliński, są całkowicie spójne z metodologią Tuning. Dowodem tego jest fakt użycia typowych dla tej metodologii sformułowań, w których ministrowie rekomendują opisanie tytułów i stopni akademickich w terminach obciążenia pracą, poziomu, efektów kształcenia, kompetencji i profili.

W następstwie Konferencji berlińskiej tzw. Bologna Follow-Up Group (BFUG) podjęła inicjatywę stworzenia Ram Kwalifikacji dla Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, w których użyty język i ogólna koncepcja całkowicie zgadzają się z podejściem charakterystycznym dla metodologii Tuning. Ramy te, wykorzystujące efekty pracy zarówno Joint Quality Initiative (JQI), jak i projektu Tuning, zostały zatwierdzone na konferencji ministrów edukacji, która miała miejsce w maju 2005 r. w Bergen.

JQI, nieformalna grupa ekspertów w obszarze wyższej edukacji, stworzyła zestaw opisów poziomów różnicujących poszczególne stopnie kształcenia. Opisy te są potocznie zwane Opisami dublińskimi. Od samego początku komplementarność działań JQI i projektu Tuning była zauważalna. JQI skoncentrowała się na porównywalności stopni w ogólnych terminach, podczas gdy projekt Tuning dążył do zdefiniowania opisów programów prowadzących do uzyskania tytułów i stopni akademickich na poziomie sektorowym (specjalistycznym).
Najważniejszym celem wszystkich trzech inicjatyw (Ramy Kwalifikacji dla Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, Joint Quality Initiatives i projekt Tuning) jest transparentność europejskiego wyższego szkolnictwa. Pod tym względem Europejskie Ramy są ważnym elementem rozwoju, ponieważ dostarczają wskazówek dla tworzenia Krajowych Ram Kwalifikacji, bazujących na Efektach uczenia się AEC i kompetencjach, jak również na punktach kredytowych. Możemy także zaobserwować, że istnieją paralelne oddziaływania Ram Kwalifikacji i metodologii Tuning dotyczące roli zainicjowania i podtrzymania dialogu między sektorem wyższego szkolnictwa i społeczeństwem, a także wagi procesów konsultacyjnych – w wypadku Ram Kwalifikacji biorących pod uwagę szkolnictwo wyższe, a w wypadku metodologii Tuning – profilowanie tytułów i stopni akademickich.

Latem 2006 r. Komisja Europejska uruchomiła Europejskie Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (European Qualification Framework for Lifelong Learning – EQF). Ich zadaniem jest zawarcie wszystkich procesów uczenia się w jednym ogólnym opisie. Chociaż koncepcje, na podstawie których stworzone zostały wyżej wspomniane Ramy Kwalifikacji dla Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego i Europejskie Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie, różnią się między sobą, obie są całkowicie spójne z podejściem reprezentowanym przez Tuning. Również wariant kształcenia ustawicznego opiera się na rozwoju poziomów kompetencji. Z perspektywy Tuning obie inicjatywy mają swoją wartość i przypisane role w stworzeniu i dalszym rozwoju spójnego Europejskiego Obszaru Edukacji.

Niniejsza publikacja odnosi się do efektów działań związanych z obszarem muzyki. Efekty te są prezentowane w Szablonie (Template), umożliwiającym dokonywanie szybkich porównań w obrębie danej specjalności (dziedziny). Streszczenie (rozdział poprzedni) dostarcza zwięzłych informacji dotyczących podstawowych elementów potrzebnych do szybkiego wprowadzenia w obszar specjalizacji i ukazuje finalny konsensus osiągnięty przez grupę roboczą po intensywnych i żywych dyskusjach. Publikacja zawiera również obszerniejsze dokumenty, na których Szablon jest oparty. Dostarczają one bardziej szczegółowego przeglądu opracowań dokonanych przez grupę roboczą.
 

 Więcej informacji na temat projektu Tuning można znaleźć na stronie internetowej: http://www.unideusto.org/tuningeu/